همه چیز درباره نوشیدنی ها

نوشیدنی ها و دانستنی ها

برخی افراد گمان می کنند ترکیب آبمیوه های مختلف باعث تشدید خواص آنها می شود و فایده بیشتری برای بدن دارد، در صورتی که به اعتقاد دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی ودانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران این تصور درست نیست و ترکیب آبمیوه ها خواص تغذیه ای هر یک از آنها را افزایش یا کاهش نمی دهد: «میوه ها، سبزی ها و صیفی های مختلف حاوی فلاونوییدها و ترکیب های آنتی اکسیدانی متفاوت و بسیار مفیدی برای بدن هستند…

حالا اگر آب چند نوع میوه یا سبزی مختلف مانند آب لیمو شیرین و پرتقال، آب هویج و کرفس، آب کرفس و نعناع و… را با هم مخلوط کنیم، می توانیم انتظار داشته باشیم طیف وسیع تری از ترکیب های آنتی اکسیدانی یکجا وارد بدنمان شوند و در حفظ سلامت ما تاثیر داشته باشند.»

دکتر وفا یادآور می شود که تغذیه، علم تعادل و تنوع است و باید تمام خوراکی ها را از تمام گروه های غذایی مصرف کنیم. متاسفانه برخی بچه ها و حتی بزرگ ترها بسیار بدغذا هستند و گروهی از میوه ها و سبزی ها را کاملا از برنامه غذایی خود حذف می کنند. بنابراین ترکیب آبمیوه ها و سبزی ها می تواند راهی ساده برای گنجاندن تعداد و گونه بیشتری از میوه ها و سبزی ها در برنامه غذایی آنها باشد.

مثلا اگر فرزند شما علاقه چندانی به مصرف هویج یا لیمو شیرین ندارد، می توانید آب هویج و لیموشیرین را بدون اینکه متوجه شود، با آب پرتقال که مورد علاقه اوست، ترکیب کنید. اگر دوست ندارد شیر خالص بخورد، کمی آب هویج به آن اضافه کنید. هزار و یک روش ترکیبی دیگر وجود دارد تا با انجام آنها تمام تلاشتان را برای حفظ سلامت خانواده تان کرده باشید.

● آبمیوه ترکیبی، ممنوع!

معمولا تغذیه کمکی از ۶ ماهگی آغاز می شود و آبمیوه ها به دلیل حساسیت زا بودن باید جزو آخرین گروه موادغذایی ای باشند که در برنامه غذایی بچه ها گنجانده می شوند. دکتر وفا تاکید می کنند به خردسالانی که به تازگی مصرف میوه و آبمیوه را آغاز کرده اند، آب سبزی ها یا آب میوه های ترکیبی ندهید.

وقتی دلیل این تاکید را از ایشان پرسیدیم، گفتند: «آبمیوه ها، حاوی ترکیب های آلرژن هستند و سیستم ایمنی بدن نوزاد باید به رشد کافی رسیده باشد تا بتواند مصرف چنین ترکیب هایی را تحمل کند. اگر زودتر از موعد مقرر، آبمیوه یا میوه را به نوزادان خود بدهیم، باعث ایجاد عکس العمل های آلرژیک مختلف و خاص در بدن آنها خواهدشد.

از زمان مناسب گنجاندن میوه، سبزی و صیفی جات به برنامه غذایی خردسالان هم باید میوه ها، سبزی ها، صیفی ها و آبمیوه ها را جداگانه به بچه ها داد تا اگر واکنش آلرژیک خاصی نشان دادند، بلافاصله بتوان متوجه شد میوه ای که باعث این آلرژی شده است، چه بوده و آن را از رژیم روزانه کودک حذف کرد در صورتی که اگر آبمیوه ترکیبی باشد، دیرتر می توان متوجه ماده غذایی آلرژن شد.»

● شیر و چای را مخلوط کنیم یا نه؟

چای یکی از رایج ترین آشامیدنی های موجود در ایران و بسیاری از نقاط جهان است که بر اساس تخمیری که روی برگ آن انجام می گیرد به ۳ شکل چای سفید، سبز و سیاه در بازار عرضه می شود. ترکیب های فعال موجود در چای، از گروه پلی فنول ها هستند. پلی فنول ها، آنتی اکسیدان هایی بسیار قوی هستند که ضمن فرایند تخمیر و تبدیل چای سبز به سیاه، برخی از آنها تا حدی تجزیه می شوند و پلی فنول های جدیدی می سازند و میزان کافئین در برگ چای افزایش پیدا می کند.

یعنی کافئین موجود در برگ چای سیاه بسیار بیشتر از چای سبز است و این موضوع باعث ایجاد وابستگی به مصرف چای در افرادی می شود که علاقه زیادی به این نوشیدنی دارند و ترک ناگهانی این عادت می تواند عوارضی مانند سردرد برای آنها به دنبال داشته باشد. خیلی ها عادت دارند چای را با شیر بنوشند. ریشه این رسم و عادت از انگلستان آمده که پس از مدتی به هندوستان هم کشیده شد و در میان ما ایرانی ها هم طرفدارانی پیدا کرد.

وقتی از دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار انیستیتو تحقیقات تغذیه کشور و دانشگاه علوم?پزشکی شهید بهشتی در مورد خوب یا بد بودن این عادت پرسیدیم، پاسخ دادند: «پلی فنول ها می توانند به عناصر دوظرفیتی مانند کلسیم یا آهن متصل شوند و ترکیب جدیدی ایجاد کنند. این ترکیب باعث پیدایش یک مجموعه غیر قابل جذب می شود و قدرت دسترسی به ماده معدنی را در بدن تا حد چشمگیری کاهش می دهد.

به عبارت ساده تر، پلی فنول های موجود در چای می توانند به آهن یا کلسیم موجود در بدن که با خوردن مواد غذایی مختلف دریافت شده اند، بچسبند و باعث ایجاد اختلال در جذب آنها شوند. به همین دلیل به افراد مبتلا به کم خونی یا خانم ها توصیه می شود بلافاصله پس از صرف غذا، چای ننوشند. در مورد شیر هم همین طور است. پلی فنول های چای می توانند تا حدی جذب کلسیم شیر را در بدن مختل کنند.

البته این موضوع تا حد زیادی به غلظت چای، میزان پلی فنول های موجود در آن و به حجم شیری که با آن مخلوط می شود، بستگی دارد. اگر قصد نوشیدن چای داشته باشید و مقدار اندکی شیر برای خوش طعم تر شدن به آن اضافه کنید، این مقدار شیر نمی تواند نقش چندانی در تامین نیازهای بدن به کلسیم داشته باشد اما چیزی هم از خواص چای کم نمی کند.

درواقع شیر نوعی ارزش افزوده برای چای محسوب می شود.» حالا اگر قرار باشد شیر را با چای بنوشیم، چه؟ «اگر عطر و طعم شیر را دوست نداشته باشید و به جای حذف کامل آن از رژیم روزانه تان، با افزودن کمی چای بخواهید طعم آن را مطلوب تر کنید، مشکلی پیش نمی آید.

یعنی هرچند ارزش تغذیه ای شیر ساده و معمولی بیشتر از شیرهای ترکیبی است اما اگر سه چهارم لیوان شیر را با یک چهارم لیوان چای مخلوط کنید، با اینکه به طور حتم بخشی از کلسیم دریافتی را از دست خواهید داد، اما بازهم این نوع مصرف کردن شیر بهتر از مصرف نکردن آن است.» دکتر نیستانی در ادامه می افزاید: «معمولا تخمین زده می شود حدود

۱۰ درصد از جذب کلسیم شیر با اضافه کردن چای به آن در بدن کاهش پیدا کند. البته این میزان به حجم شیر و چای بستگی دارد اما از دست رفتن ۱۰ درصد جذب کلسیم به حذف کامل شیر از رژیم غذایی روزانه می ارزد».

البته مصرف شیر با این روش، علاوه بر جذب مقداری از کلسیم موجود در آن، باعث دریافت پروتئین مرغوب و ویتامین های گروه B هم می شود.

ندا احمدلو
توصیه ها و هشدارهای دکتر محمدرضا وفا و دکتر تیرنگ نیستانی متخصصان تغذیه و رژیم درمانی    
 روزنامه سلامت

» بهداشت و سلامت