آشنایی با تغییر جنسیت - سری اول

آشنایی با تغییر جنسیت – سری اول

شاید گهگاه شنیده باشید که فردی با جراحی جنسیت خود را تغییر داده است. و در ذهن خود سئوالات بسیاری در این زمینه ایجاد شده که :
– چرا فردی چنین تصمیمی را میگیرد؟
– چرا در علم پزشکی چنین مطالعاتی انجام شده؟
– چرا یک پزشک حاضر به انجام چنین عملی میگردد؟
– و جالب اینکه چگونه در ایران بطور فانونی نیز چنین اعمال جراحی انجام میگیرد؟

برای جواب به این سئوالات ابتدا لازم است بیماری نارضایتی جنسیتی ( Transsexualism ) که منجر به تصمیم بیمار و پزشک به تغییر جنسیت میگردد را توضیح دهیم….

نارضایتی جنسیتی ( Transsexualism ) :

Transsexualism همانگونه که از ترجمه لغوی آن مشخص است منظور بیماری است که فرد از جنسیت خود راضی نیست و تمایل شدید به تغییر در جنسیت خود دارد.

در این بیماری وضعیت ظاهری جسمی و جنسی، ارگانهای داخلی جنسی و سیستم هورمونی و کروموزومی کاملا در سلامت بسر میبرد ولی فرد ار نظر ذهنی و روحی منکر صحت نوع جنسیت خود میباشد و به عبارتی معتقد به وجود اشتباه در نوع جنسیت خود و عدم رضایت از آن به حدی که باعث آزار شدید روحی و در نهایت تصمیم قطعی به تغییر در جنسیت خود خواهد شد.

تفاوت این بیماری با بیماری دوجنسی ( Bisexual ) در این است که بیماران دوجنسی دارای اختلال ظاهری در اندام تناسلی و اندامهای داخلی جنسی و سیستم هورمونی جنسی میباشد و معمولا نمای ظاهری از اندام هر دو جنس را دارد. درحالی که بیماران Transsexualism از نظر جسمی کاملا سالم و لی از نظر روحی با مشکل فراوان روبرو هستند.

شیوع این بیماری در جامعه در کشور ایران بررسی نشده، ولی در آخرین بررسی انجام شده در کشور هلند بدین صورت بوده که در مردان ۱ در ۱۱۹۰۰ و در زنان ۱ در ۳۰۴۰۰ بوده است. یعنی در مردان نزدیک به ۳ برابر شایعتر از زنان است. و همچنین بیماری به نسبت شایعی محسوب میشود.

تشخیص این بیماری معمولا توسط خود بیمار انجام میگیرد و فرد درحالی که ظاهرا سالم است ولی تمایلات شدید رفتاری مطابق با جنس مخالف خود را دارد. و لازم است این علامت بطور مداوم و حداقل برای ۲ سال طول کشیده باشد. بدین معنی که مثلا فرد مردی است که رفتاری کاملا زنانه ، و با تمایلات جنسی با گرایش به مردان به گونه ای که خود را زن میداند و تمایل شدید به پوشیدن لباس زنانه ، آرایش زنانه و در نهایت در صورت امکان تصمیم و اقدام به تغییر جنسیت خود میکنند.

برای درک شرایط روحی این بیماران فرض کنید فردی که ظاهرا مرد است ولی از نظر روحی احساس کاملا زنانه دارد؛ بدین معنی که با پوشیدن کت وشلوار باعث ناراحتی و بیقراری وی میگردد. او شدیدا تمایل به پوشیدن لباس باز و دامن در میهمانی ها و پوشیدن مانتو در جامعه دارد ولی امکان آن را ندارد. دیگر اینکه او در محل تحصیل و یا کار، در بین سایر مردان و رابطه نزدیک با آنان زندگی میکند ولی تمایل شدید جنسی نسبت به آنان دارد درحالی که از نظر روحی در بین زنان احساس آرامش و راحتی خواهد کرد ولی اجازه روابط نزدیک با آنان را ندارد. چنین شرایطی باعث میگردد فرد دچار اضطراب و اغتشاش در شرایط روحی فرد گردد.

بررسی های پزشکی معاینه فیزیکی و کروموزومی و هورمونی ، سلامت کامل را نشان میدهد ولی بررسی های روانپزشکی اضطراب و گاهی افسردگی ناشی از احساس عدم رضایت از جنسیت و انکار جنسیت خود را دارند.

از نظر علت شناسی ، هنوز علت و عامل ایجاد کننده این بیماری ناشناخته است. با توجه به نرمال بودن سیستم هورمونی جنسی ، بنظر میرسد اختلال در مرکز تمایلات جنسی در مغز، در محلی بنام (bed nucleus of stria terminalis ) باشد. که عامل ناشناخته و احتمالا چند فاکتور در آن دخیل است.

درمان این بیماری چیست ؟ این بیماری درمان پذیر نیست و لاعلاج محسوب میگردد، و درمان آن تغییر در جنسیت به روش هورمونی و همراه با جراحی میباشد.

استراتژی و خط مشی درمان :

تشخیص :
اولین مرحله درمان، تشخیص صحیح و قطعی میباشد. چون با درمان هورمونال و جراحی سیر را برگشت ناپذیر بایستی درنظر گرفت.
همانگونه که در قسمت اول نیز گفته شد تشخیص معمولا توسط خود فرد صورت میگیرد و اغلب با تائید دوستان و خانواده همراه است. و لازم است این نارضایتی جنسیتی بطور مداوم و حداقل برای دو سال استمرار داشته باشد. < اقتباس از مجله ارولوژی اروپا may 2006 > .

تائید دوستان و خانواده بر اساس مشاهده رفتار و تمایلات فرد مطابق با جنس مخالف واستمرار علائم طی مدت طولانی خواهد بود. البته عملا در موارد مشاهده شده در کلینیک تو سط اینجانب مقاومت ومخالفت شدید خانواده و سعی در درمان، جهت اثبات سلامت جنسی به خود فرد میباشد که چون مشکل در روان فرد و برای بیماران transsexualism غیر قابل برگشت میباشد، تلاش خانواده موفق نمیباشد و حداکثر با تهدید فرد به ترد از خانواده منجر به اجباره فرد به تحمل شرایط موجود خواهد شد ، که منجر به عوارض روحی و افسردگی و حتی امکان خطر خودکشی نیز میباشد.

یررسی روانشناختی :
تشخیص و تائید بیماری transsexualism توسط روانپزشک صورت میگیرد و در طی فاز تشخیصی دو مقوله بایستی بررسی گردد:
۱- تشخیص صحت شدت بیماری نارضایتی جنسیتی .
۲- دادن اطلاعات در باره پروسه درمان شامل امکان و محدودیتهای درمان هورمونی و جراحی است.

حتی با وجود کرایتریا و نشانه های قطعی و مشخص برای تشخیص این بیماری، ولی باز اعمال تشخیص قطعی این بیماری برای روانشناس و روانپزشک مشکل میباشد ولازم است این تشخیص توسط دو متخصص ارشد و مجرب تائید گردد.
خانواده بیمار نیز اغلب احتیاج به مشاوره وکمک مشاوره ای روانشناسی دارند.

آزمایش زندگی واقعی :
زمانی که درمان هورمونی آغاز میگردد و حتی قبل از شروع آن، لازم است فرد زندگی با مشخصات جنس مخالف را بطور واقعی وعملی تست کند. بدینصورت که برای زمان طولانی و تمام وقت، بایستی مطابق میل جنسی و جنسیت جدید خود لباس بپوشد و نام جدید خود را انتخاب کند.

قبل از انجام عمل جراحی غیرقابل برگشت لازم است این فرم زندگی جدید برای حداقل یک سال تمام وقت ادامه یابد و سپس تصمیم قطعی به جراحی گرفته شود.

بررسی کلنیکی :
شامل معاینه کامل فیزیکی و بررسی های آزمایشگاهی شامل مطالعلت بیوشیمیائی خون و هورمونی و کاریوتیپ و بررسی کروموزومی است.
تعین وضعیت وزن و فشارخون جهت مقایسه و پیگیری طی درمان هورمونی لازم است.

همچنین جهت بیماران مرد که داوطلب تبدیل به جنسیت زن هستند، جمع آوری و فریز اسپرم در بانک اسپرم، چون پس از درمان هورمونی فرد نابارور خواهد شد. تا در صورت تمایل به باروری در آینده بتوان از ذخیره اسپرم استفاده کرد. در حال حاضر ذخیره گامت و تخمک برای زنان مقدور نمیباشد.

درمان هورمونی در تغییر جنسیت

در درمان هومونی ۲ هدف دنبال میگردد : 
۱- مهار محور هیپوتالاموس، هیپوفیز به غدد جنسی که منجر به کاهش ترشح تستوسترون یا استرادیول میگردد. و درنتیجه علائم جنسی ثانویه که مربوط به جنسیت اولیه و اصلی فرد است در حد امکان کاهش یابد. به هرحال از بین رفتن کامل علائم جنسی اصلی فرد با درمان هورمونی به تنهائی امکانپذیر نیست.

۲- ایجاد علائم جنسی مشخصه جنس جدید مورد نظر.

رژیم درمانی شامل انواع استروژنها، پروژسترونها، و یا آندروژنهاست. که در مکاتب مختلف پزشکی برنامه های متفاوتی ارائه شده است. و هنوز یک برنامه رژیم درمانی خاص بصورت واحد وجود ندارد.

هورمون درمانی جهت تبدیل مرد به زن :

آنتی آندروژن :
چندین گروه دارو جهت مهار آندروژن(هورمون جنسی مردانه)، و یا عمل آن وجود دارد و با مهار عملکرد آندروژنها باعث کاهش بافت عضلانی و مردانه میگردد.
برای این منظور در اروپا بیشتر سیپروترون استات مصرف میگردد. و همچنین از مهار کننده های آندروژنی غیر استروئیدی مثل فلوتامید میتوان استفاده کرد. این دارو علائم ظاهری مردانه را از بین میبرد ولی بطور ثانوبه میزان تستوسترون را بالا میبرد.

داروی دیگر بدین منظور مهار کننده های محور هیپوتالاموس هیپوفیز است مثل دکاپپتیل که به مصرف ماهیانه قابل استفاده است.
همچنین درمان با فیناسترید ۱mg یا مینوکسیدیل جهت درمان طاسی و تبدیل فرم رویش موی مردانه به زنانه مصرف میگردد.

در بیماران transsexulism غیر بالغ با مهار کننده های هیپوتالاموس ، تکمیل بلوغ را به تاخیر میاندازند تا در زمان درمان اصلی اقدام جهت تغییر جنسیت به شکل بهتری امکانپذیر باشد.

استروژنها :
استروژن ماده اصلی برای ایجاد علائم زنانه در بیماران مرد است که تمایل به زن شدن دارند.
در بیشتر مراکز از استروژن خوراکی استفاده میگردد. دوز بالاتر دارو تاثیری در سرعت ایجاد علائم زنانه ندارد. و فقط عوارض را بیشتر میکند.

درمان با استروژن موجب ایجاد سینه زنانه و تغییر تجمع بافت چربی به فرم زنانه، یعنی تجمع چربی در باسن و ران، نرمی پوست، کاهش موی بدن و کاهش یا توقف ریزش موی مردانه، کاهش باروری و کاهش نعوظ آلت خواهد شد.

حداکثر تغییر در علائم جنسی با ۲ سال درمان ایجاد میگردد. و پس از آن تغییر بیشتری با درمان هورمونی صورت نمیگردد.
درمان هورمونی با استروژن و یا آنتی آندروژن باعث تغییر کیفیت صوت به فرم زنانه در مردان نمیگردد و جهت آن ممکن است لازم به ارجاع به مراکز اختصصاصی گفتار درمانی باشد.

پروژسترون :
گرچه اندیکاسیون و نیاز قطعی درمان با پروژسترون مشخص نشده است ولی در برخی از بیماران Transsex مرد به زن دیده شده که درمان با پروژسترون، تمایلات جنس زنانه و رشد سینه ها را بهتر میکند.

منبع:سایت دکتر مجید حقیقت drhaghighat.ir