دلایل ابتلا به سرطان + روش های تشخیص آن

دلایل ابتلا به سرطان + روش های تشخیص آن

روز جهانی سرطان در سال ۲۰۰۰ میلادی، به طور رسمی، به وسیله نشست جهانی مقابله با سرطان برای هزاره جدید در پاریس اعلام شد. منشور پاریس به دنبال ترویج خدمات پیشگیری و درمان برای بیماران و حمایت از جامعه جهانی است. شعار این روز از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ میلادی، «ما می‌توانیم، من می‌توانم» خواهد بود؛ عبارتی که اشاره به اقداماتی دارد که جامعه به صورت کلی و هر فرد به نوبه خود می‌تواند برای کاهش سرطان در جهان انجام دهد. از آنجایی که افزون بر ۷۰ درصد از مرگ‌ومیرهای ناشی از سرطان در کشورهای کمترتوسعه‌یافته از نظر اقتصادی رخ می‌دهد، روز جهانی سرطان و کارزارهای مرتبط با آن به سازوکارهای مهمی برای جلب توجه نسبت به پیشگیری و درمان سرطان در این کشورها تبدیل شده‌ است. سرطان‌های پستان، ریه و پروستات از شایع‌ترین سرطان‌ها هستند.

تقریبا ۷۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان ریه فوت می‌کنند، در حالی که تنها ۱۶ درصد از بیماران دچار سرطان پستان و ۱۴ درصد از بیماران مبتلا به سرطان پروستات جان خود را از دست می‌دهند.

سرطان‌های دوران کودکی شایع نیستند. کمتر از ۱ درصد از تمام تشخیص‌های سرطان که در ۱ سال انجام می‌شود، متعلق به کودکان زیر ۱۵ سال است.

تعریف

یکی از ویژگی‌های تعریف‌شده سرطان، ایجاد سریع سلول‌های غیرطبیعی است که فراتر از مرزهای معمول خود رشد می‌کنند و می‌توانند پس از آن به بخش‌های مجاور در بدن حمله کنند و به سایر اندام‌ها گسترش یابند. فرآیند اخیر را متاستاز (دست‌ اندازی) می‌نامند. متاستازها علت عمده مرگ ناشی از سرطان هستند.

شایع‌ترین علل مرگ‌ومیر ناشی از سرطان‌ها عبارتند از:

ریه، کبد، معده، کولورکتال، پستان و مری. به گفته سازمان جهانی بهداشت، حداقل یک‌سوم از همه موارد سرطان، قابل پیشگیری هستند.

انواع سرطان

پنج سرطان شایع تشخیصی میان مردان، سرطان‌های ریه، پروستات، کولورکتال، معده و کبد هستند. شایع‌ترین سرطان‌های تشخیص داده شده بین زنان شامل سرطان‌های پستان، کولورکتال، ریه، دهانه رحم و معده است. بیش از ۶۰ درصد از مجموع موارد جدید سالانه جهانی سرطان در آفریقا، آسیا و آمریکای مرکزی و جنوبی رخ می‌دهد. این مناطق مسوول ۷۰ درصد از مرگ‌ومیر سرطان در سراسر جهان هستند.

انتظار می‌رود موارد ابتلا به سرطان در هر سال از ۱۴ میلیون نفر به ۲۲ میلیون نفر در ۲دهه آینده افزایش یابد.

علت‌ها

سرطان از یک سلول منفرد ناشی می‌شود. انتقال از یک سلول عادی به سلول توموری، فرآیندی چندمرحله‌ای است که به‌طور معمول از یک ضایعه پیش‌سرطانی به تومورهای بدخیم پیشرفت می‌کند. این تغییرات در نتیجه تعامل بین عوامل ژنتیکی فرد و ۳ گروه از عوامل خارجی است، از جمله مواد فیزیکی سرطان‌زا مانند اشعه ماورای بنفش و اشعه یونیزان، مواد شیمیایی سرطان‌زا مثل آزبست، ترکیبات دود دخانیات، آفلاتوکسین (یک آلاینده غذایی) و آرسنیک (یک آلاینده آب آشامیدنی) و مواد زیستی سرطان‌زا مانند عفونت‌های ویروسی، باکتریایی یا انگلی خاص.

سالمندی یکی دیگر از عوامل اساسی برای ایجاد سرطان است. بروز سرطان به‌طور چشمگیری با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد. با مسن‌تر شدن فرد، تجمع تمامی عوامل خطر همراه با کاهش اثربخشی سازوکارهای ترمیم سلولی اتفاق می‌افتد.

خطرسازها

حدود یک‌سوم از مرگ‌ومیرهای مرتبط با سرطان ناشی از ۵ عامل خطر رفتاری و تغذیه‌ای است؛ شاخص توده بدنی بالا، مصرف کم انواع میوه و سبزی، نداشتن فعالیت بدنی،

مصرف دخانیات و مصرف الکل .

مصرف دخانیات، یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به سرطان است که موجب قریب به ۲۰ درصد از مرگ‌ومیر سرطان در جهان و حدود ۷۰ درصد از مرگ‌ومیر جهانی سرطان ریه است.
عفونت‌های ویروسی، علت حدود ۲۰ درصد از مرگ ناشی از سرطان در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط هستند. ویروس‌های عامل هپاتیت‌های BوC و برخی از انواع ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، به ترتیب خطر ابتلا به سرطان‌های کبد و دهانه رحم را افزایش می‌دهند. آلودگی به ویروس ایدز نیز خطر سرطان‌هایی مانند دهانه رحم را بسیار بالا می‌برد.

پیشگیری

آگاهی درباره علل سرطان و مداخلات برای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و مدیریت این بیماری، ضروری است. بسیاری از سرطان‌ها دارای شانس بالایی برای درمان هستند، البته اگر به‌موقع تشخیص داده شده و به صورت مناسب درمان شوند. راهبردهای

پیشگیری شامل این موارد است:

• افزایش اجتناب از عوامل خطر ذکرشده
• واکسینه شدن در برابر هپاتیت B و HPV
• کنترل خطرهای شغلی
• کاهش قرار گرفتن در معرض پرتوهای غیریونیزان نور خورشید (UV)
• کاهش مواجهه با اشعه یونیزان (شغلی یا تصویربرداری تشخیصی پزشکی)
• تشخیص زودهنگام و درمان زودرس

تشخیص

آگاهی از علائم و نشانه‌ها (برای انواع سرطان از جمله پوست، دهانه رحم، پستان، کولورکتال و دهان) برای دستیابی به تشخیص و درمان آنها در مراحل اولیه است. تشخیص زودهنگام به‌ویژه زمانی لازم است که هیچ روش موثری برای غربالگری وجود ندارد یا بسیاری از مناطق با منابع اندک که فاقد غربالگری و مداخلات درمانی کافی هستند. در نبود این امکانات، بیماران در مراحل بسیار دیرهنگام تشخیص داده می‌شوند؛ زمانی که درمان قطعی دیگر ممکن نیست.

غربالگری

هدف غربالگری، شناسایی افراد دارای اختلالات نشان‌دهنده یک سرطان یا پیش‌سرطان خاص و ارجاع فوری آنها برای تشخیص و درمان است. برنامه‌های غربالگری به‌خصوص برای انواع سرطان‌های مکرر، موثر هستند که برای آنها آزمایش‌های غربالگری مقرون‌به‌صرفه، قابل‌قبول و در دسترس برای بیشتر افراد جامعه وجود دارد.

درمان

تشخیص درست سرطان برای درمان مناسب و موثر ضروری است زیرا هر نوع سرطان به رژیم درمانی خاصی نیاز دارد که شامل یک یا چند شیوه مانند جراحی، پرتودرمانی و شیمی‌درمانی است. هدف اصلی، درمان سرطان یا افزایش قابل‌توجه طول عمر است. بهبود کیفیت زندگی بیمار نیز هدف مهمی است و می‌توان از راه مراقبت‌های حمایتی یا تسکینی و حمایت روانی به این هدف دست یافت.

برخی از انواع سرطان‌های شایع مانند سرطان پستان، دهانه رحم، دهان و کولورکتال با تشخیص زودرس و درمان براساس بهترین روش‌ها، به میزان بالایی درمان می‌شوند. برخی بیماران مبتلا به بعضی از گونه‌های سرطان مثل لوسمی و لنفوم (در کودکان) و افراد مبتلا به سرطان بیضه، در صورت درمان مناسب بهبود می‌یابند.انواع درمان برای سرطان‌ها وجود دارد. برخی از افراد مبتلا به سرطان، تنها یک درمان خواهند داشت، اما بسیاری از بیماران، ترکیبی از درمان‌ها مانند جراحی با شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی را دریافت می‌کنند.

طب تسکینی یا مراقبت تسکینی نیز عمدتا درمان موثری برای تسکین علایم ناشی از سرطان در مراحل پایانی بیماری قلمداد می‌شود که به افراد کمک می‌کند زندگی راحت‌تری داشته باشند. این موضوع به‌ویژه در مناطق با نسبت بالایی از بیماران در مراحل پیشرفته که شانس کمی برای درمان وجود دارد، مورد نیاز است. رهایی از مشکلات جسمی، روانی و معنوی می‌تواند در بیش از ۹۰ درصد بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته از طریق مراقبت تسکینی حاصل شود. بهبود دسترسی به مورفین خوراکی برای درمان درد متوسط تا شدید سرطان که بیش از ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان در مراحل پایانی دچار آن می‌شوند، الزامی است.